“Art Nouveau“, poznat i kao secesija ili “Jugendstil“, bio je umjetnički i arhitektonski pokret koji je obilježio prijelaz s 19. na 20. stoljeće. Iako je trajao relativno kratko – otprilike od 1890. do 1910. godine – njegov utjecaj bio je snažan i dalekosežan. A glavna obilježja “Art Nouveaua“ uključuju organsku liniju, bogatu dekoraciju, inspiraciju prirodom te sklad između forme i funkcije. I dodajmo, ovaj pokret je bio prisutan u gotovo svim granama umjetnosti – od arhitekture, slikarstva i skulpture, do grafičkog dizajna, namještaja, odjeće i nakita.
Sam naziv “Art Nouveau” potječe iz Francuske i znači “nova umjetnost”, a prvi je put populariziran kroz parišku galeriju Maison de l’Art Nouveau. U Njemačkoj se pokret nazivao Jugendstil, prema časopisu Die Jugend, dok je u Austro-Ugarskoj i dijelovima srednje Europe bio poznat kao secesija. Iako su nazivi različiti, osnovne ideje bile su iste – pobuna protiv akademizma i historicizma koji su dominirali 19. stoljećem te stvaranje umjetnosti koja je u potpunosti moderna, inovativna i utemeljena u suvremenom životu.
- PROČITAJTE VIŠE: Simpsoni | Najdugovječnija animirana serija koja oblikuje popularnu kulturu više od 30 godina
“Art Nouveau” često se prepoznaje po zakrivljenim, asimetričnim linijama koje podsjećaju na biljke, cvjetove, vinovu lozu ili valove. Umjetnici i arhitekti tražili su nadahnuće u prirodi, posebice u biljnim oblicima i ženskoj silueti. Jedan od najpoznatijih simbola pokreta je stilizirani motiv irisa, đurđice ili paunova perja. U arhitekturi, “Art Nouveau” donosi raskošne fasade, detaljnu dekoraciju, staklene vitraje i kovane željezne elemente. Najpoznatiji predstavnici stila su belgijski arhitekt Victor Horta, francuski Hector Guimard, poznat po pariškim ulazima u metro te katalonski genij Antoni Gaudi, čija je bazilika Sagrada Familia ili Bazilika Svete obitelji jedno od najimpresivnijih ostvarenja epohe.
U likovnim umjetnostima ovaj stil je utjelovljen u djelima Alphonsea Muche
Naime, njegove plakate s likovima gracioznih žena okružene cvjetnim ornamentima obožavali su i Pariz i Beč. Gustav Klimt, jedan od vođa bečke secesije, stvorio je slike u kojima se isprepliću erotika, zlatna boja i ornamentalna pozadina. Poput slavnog “Poljupca“. A jedna od važnih karakteristika “Art Nouveaua” bila je njegova sveobuhvatnost. Naime, pokret nije pravio razliku između “visoke” umjetnosti i primijenjene umjetnosti. U tom duhu, dizajneri su oblikovali zaista sve. Od pročelja zgrada i unutarnjeg namještaja, do lampi, plakata, knjiga pa čak i pribora za jelo.
Iako je “Art Nouveau” već nakon Prvog svjetskog rata ustupio mjesto funkcionalnijem i strožem Art Decou, njegov duh je ostao utkan u europske gradove. Šetajući Bečom, Pragom, Bruxellesom ili Parizom i danas možemo naići na njegova svjedočanstva. Točnije, valovite balkone, ukrašene ulaze, stilizirane kovane ograde i vitraže koji pričaju priču o jednoj epohi. Epohi kada je umjetnost težila biti prisutna u svakom kutku svakodnevnog života… Ukratko, “Art Nouveau” je bio više od stila. To je bio pokušaj da se ljepota i umjetnost utkaju u svakodnevicu. U tome je, barem na trenutak i uspio. Više o ovom umjetničkom pokretu više možete doznati na Wikipediji.
10 zanimljivosti o stilu “Art Nouveau”:
- Naziv znači “nova umjetnost” | Pojam “Art Nouveau” potječe iz francuskog jezika i označava “novi umjetnički stil” koji je želio prekinuti s povijesnim i klasičnim stilovima 19. stoljeća.
- Trajanje stila | Bio je najpopularniji otprilike između 1890. i 1910. godine, a pojavio se gotovo istodobno diljem Europe i SAD-a.
- Različita imena u različitim zemljama | U Njemačkoj se zvao “Jugendstil“, u Austriji “Sezession“, u Italiji “Stile Liberty“, a u Španjolskoj “Modernismo“.
- Inspiracija prirodom | Umjetnici i dizajneri uzimali su motive iz flore i faune. Točnije cvijeće, lišće, vinove loze, kukce, labudove, paunove, leptire, ljudske figure…
- Valovite linije i asimetrija | Prepoznatljiv je po dinamičnim, zakrivljenim linijama i fluidnim, organskim oblicima. Za razliku od stroge simetrije klasičnih stilova.
- Primjena u svim umjetnostima | “Art Nouveau” nije bio ograničen na slikarstvo ili arhitekturu. Tako ga se nalazi i u namještaju, nakitu, staklu, keramici, plakatima i grafičkom dizajnu.
- Naglasak na ručnom radu | Stil se razvio i kao reakcija na industrijalizaciju te je cijenio zanatsku izradu i unikatnost.
- Poznati umjetnici i arhitekti | Antoni Gaudí (Španjolska), Alphonse Mucha (Češka), Hector Guimard (Francuska), Gustav Klimt (Austrija) i Charles Rennie Mackintosh (Škotska).
- Pariške metro stanice | Jedan od najpoznatijih primjera “Art Nouveau” dizajna u javnom prostoru su ulazi u pariški metro. Dodajmo, njih je dizajnirao Hector Guimard.
- Utjecaj na kasnije stilove | Iako je relativno kratko trajao, “Art Nouveau” je otvorio put za moderne pokrete 20. stoljeća. Poput “Art Decoa” i modernizma.
